کاهش معنادار شیوع عفونت هپاتیت B در بین افراد با مصرف تزریقی مواد غیرقانونی در ایران

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی مطالعات اعتیاد، شیوع عفونت هپاتیت B در بین افراد با مصرف تزریقی مواد غیرقانونی در ایران کاهش معنادار داشته است.

دلایل متعددی باعث می‌شود این گروه از افراد، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هپاتیت B قرار گیرند و استفاده از سوزن آلوده در بین افراد با مصرف تزریقی مواد غیرقانونی، از مهمترین راه‌های ابتلا عفونت محسوب می‌شود.

مصرف مواد غیرقانونی، با رفتارها و شرایط پر­خطری همچون، ارتکاب جرم و زندانی شدن، بی‌­خانمانی و روابط جنسی پر خطر همراه است و به دلیل دسترسی محدودتر افراد با مصرف مواد غیرقانونی به مراقبت‌های بهداشتی- درمانی، تشخیص و درمان هپاتیت B، به تعویق افتاده و یا صورت نمی‌گیرد.    

محققین مرکز ملی مطالعات اعتیاد با هدف بررسی تاثیرات سیاست‌ها و برنامه‌های کاهش آسیب در بین افراد با مصرف مواد غیرقانونی، در یک مرور نظام‌مند به ارائه تخمینی از شیوع عفونت هپاتیت B در بین افراد با مصرف مواد غیرقانونی در ایران پرداختند که در مجله Harm Reduction منتشر شده است.

Rostam-Abadi, Y., Rafiemanesh, H., Gholami, J. et al. Hepatitis B virus infection among people who use drugs in Iran: a systematic review, meta-analysis, and trend analysis. Harm Reduct J 17, 81 (2020).

در این مرور نظام‌مند، در نهایت 35 مطالعه وارد شدند که به ترتیب 33 و 11 مطالعه، شیوع عفونت هپاتیت B را در بین افراد با مصرف تزریقی و یا غیرتزریقی مواد غیرقانونی گزارش کرده بودند.

 شیوع کلی عفونت هپاتیت B در بین افراد با مصرف تزریقی مواد غیرقانونی، 4.8 درصد برآورد شده است و سابقه زندانی شدن در طول عمر، تنها عامل خطری بوده که با شانس عفونت هپاتیت B دارای ارتباط معنی‌دار (OR=1.7) بود و در نتیجه، مداخلات کاهش آسیب با هدف قرار دادن این زیر گروه از افراد با مصرف تزریقی مواد، لازم به نظر می‌رسد.

 شیوع هپاتیت B در بین افراد با سابقه تزریق مواد غیرقانونی در طول زمان کاهش معنادار داشته و از 8.2 درصد در سال‌های 1383-1385، به 3.1 درصد در سال‌های 1395 به بعد رسیده است.

این کاهش می‌تواند به دلیل برنامه‌های گسترده کاهش آسیب شامل برنامه‌های سرنگ و سوزن و برنامه‌های درمان جایگزین اپیوئیدی باشد که در سال‌های 1381 در ایران آغاز شده و به سرعت گسترش یافتند.

در مرور نظام‌مند دیگری که توسط پژوهشگران مرکز ملی مطالعات اعتیاد انجام شده بود (لینک)، نشان داده شد که شیوع عفونت HIV نیز در بازه زمانی مشابه در بین افراد با مصرف تزریقی مواد غیرقانونی کاهش معنادار داشته است؛ که هم راستای نتایج حاصل از این مطالعه است. 

شیوع کلی عفونت هپاتیت B در بین افراد با مصرف غیرتزریقی مواد غیرقانونی، معادل 2.9 درصد برآورد شد و شیوع عفونت هپاتیت B در طول زمان، در بین افراد با مصرف غیرتزریقی مواد غیرقانونی، تغییرات معناداری نداشته است.

با توجه به مطالعات پیشتر انجام شده، به نظر می‌رسد که شیوع عفونت هپاتیت B در این زیرگروه، با جمعیت عمومی در ایران تفاوت چندانی ندارد، در نتیجه، احتمالاً رفتارهای پرخطر جنسی در بین افراد با مصرف غیرتزریقی مواد، مشابه جمعیت عمومی است و مطالعات بیشتری برای بررسی عوامل خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B در این زیر گروه لازم است.

لینک مقاله